SETT was weer fantastisch, het derde jaar op een rij dat ik, de Roze Springbal, ook wel gekend als Kim(thousiast) mocht kennis komen delen.

Sinds 2019 heb ik me ten volle ondergedompeld in virtuele werelden. Van AR tot VR, tot de nieuwste Apple Vision Pro. Afgelopen jaren gaf ik zeer veel nascholingen, workshops, keynotes en demo’s waar ik me steeds vol enthousiasme kon in uitleven én waar ik oprecht trots op ben. Ik had de eer om deel uit te maken van heel wat XR-communities & o.a. mee aan de wieg te staan van het XR-actieplan dat in Vlaanderen uitgerold werd. Ik mocht verschijnen in vakbladen, op zotte events en ik kon mijn rugzak vullen met on-tel-baar veel topervaringen. Om nog maar te zwijgen over de machtige mensen die ik leerde kennen!

XR was iets waar ik al van droomde toen ik nog in de lagere school zat. Niettemin kan ik dit ‘on the side’ niet langer voldoende opvolgen om kwalitatieve workshops te blijven aanbieden. Daarnaast is het haasten van her naar der en het in de lucht houden van de velen balletjes niet steeds even interessant voor mijn eigen welzijn.

Ik zou uiteraard kunnen kiezen om all the way XR te gaan maar dat wil ik niet, mijn interesses zijn zoveel breder dan dat! En eerlijk gezegd, ik denk dat ik ook op andere vlakken nog waardevol kan zijn.

Met deze bundel wil ik alvast nog een keer algemene informatie over XR meegeven, mensen die er interesse in hebben aan de slag zetten en jullie vooral bedanken voor het gedeelde enthousiasme!

Enthousiaste groetjes,

Kim

In mijn hoofd hoor ik mensen denken: oei, zou ze gestopt zijn? Is ze stilgevallen? Is het XR-ENTHOUSIASME DOOD?! Maar in mijn hoofd ben ik ook volop bezig met lessen voor te bereiden, nieuwe werkvormen uit te denken. Ik lees boeken over klasmanagement en didactiek. Boeken over ervaringen van zij-instromers en andere leerkrachten.

Op mijn hoofd probeer ik wekelijks de VR-bril te zetten – en ja, ik heb nog zo’n oude Quest 2 – om op verkenning te gaan. Om te zien wat daar aan het gebeuren is. Nadien heb ik enorm veel goeste om dingen te delen en te gaan typen, maar dan is het vaak ook letterlijk Back To Reality. Gaande van werk tot huishouden tot hobby’s tot welke kerstkalkoen hier eventueel op tafel zal komen over twee weken… Anyhow, daarvoor komen jullie hier niet natuurlijk!

In afwachting van enkele volwaardige blogposts, een paar shortcuts.

• Vorige week mocht ik aansluiten bij de stuurgroep van ErgoXR, een machtig project om hef- en tiltechnieken aan te leren. Focus ligt bij nijverheid en zorg maar zal op termijn veel breder kunnen toegepast worden! Daar kon ik wel terug even de Quest 3 uitproberen (hoeray!) en kon ik voor het eerst kennismaken met de software van ErgoXR. One to follow, zeker weten! Lees hier als je nieuwsgierig bent.
  
• Ik bracht een bezoekje aan Hoge Kouter Kortrijk, enkele jaren na COSMO (do you remember?) was ik best wel benieuwd hoe het daar staat met hun AR-gebruik. De fijne gesprekken en duidelijke praktijkvoorbeelden neem ik mee naar SETT Mechelen en naar de lessen digitaal educatief design, feestje!
  
• Via LinkedIn leerde ik terug wat nieuwe XR’ers kennen die mij de komende weken verschillende dingen zullen demonstreren, daar komt sowieso wat uit de bus dat voor jullie eveneens interessant is!
  
• Lange tijd staat DEXR ( van “XR-brother from another mother” (dr.) Carl Boel & Leonard Tam) al op mijn to-try-out-list. Seen it maar nu nog leren hoe het te gebruiken. Wordt vervolgd.
  Als we even verdergaan hierop, binnenkort verschijnt het boek (Virtual Reality van hype naar realiteit) van Jelle Demanet & Carl Boel, klik hier om te bestellen. Ik ben een tikkeltje benieuwd…
  Zelf schreef ik intussen enkele startersgidsjes die ik in februari los zal laten op KlasCement. Als je nog bepaalde vragen wil behandeld zien, let me know!
  
  De vraag die mij tot slot het meeste bezighoudt op dit moment is: hoe gaat het met de leerkrachten en de scholen die met de toolbox van het XR-actieplan aan de slag zijn?

Het blijft allemaal zo boeiend… Eerlijkheidshalve heb ik de afgelopen maanden ook weer meer en meer de geneugten van de Reality ontdekt. Misschien is dat alvast een boodschap die ik voor 2024 wil meegeven: ga doordacht aan de slag met XR en eigenlijk met iedere tool of iedere werkvorm. Er is niet één iets dat de wereld zal veranderen (al zou dat op dit moment wel erg fijn zijn gezien wat er zich allemaal afspeelt IRL) maar jij kan wel helpen de wereld te veranderen (zelfs al gaat het maar om een kleine impact: impact IS impact). Hoe je die verandering teweegbrengt, dat is aan jou om te beslissen. XR is geen must. Digitaal is geen must. Sta gewoon open voor alles wat er vandaag beschikbaar is, het is een luxe om keuzes te hebben, enjoy.

Tot slot, net zoals iedereen ben ik me momenteel ook meer en meer aan het verdiepen in A.I. met grote dank aan mijn Howest-collega’s. Ik vermoed dus dat ik de link tussen XR en A.I. hier voorzichtig zal laten binnensijpelen. Laat ons vooral niet te snel overlopen naar iets anders maar focus op de betekenis en gebruik alleen wat je les en jouw leerlingen sterker maakt. Hip, hot en trendy zijn nog nooit de key-words van onderwijs geweest, laat ons het ook zo houden.

Leren werken met gevaarlijke en complexe machines, het blijft een grote uitdaging voor leerlingen… maar ook voor leerkrachten! De verantwoordelijkheid tijdens zo’n lessen is niet te onderschatten en de mogelijke incidenten kunnen verregaande gevolgen hebben. Om die reden ging een team – o.l.v. Jordy Verbruggen – aan de slag om een veilige training in elkaar te zetten die via de Meta Quest II doorlopen kan worden. Concreet werd er ingezet op het veilig werken met een paneelzaagmachine en een freesmachine.

Het is geen hocus-pocusverhaal maar een stevig didactisch onderbouwd stukje vakmanschap waarbij gewerkt wordt rond volgende doelstellingen:

Leerinhouden die aan bod komen bij de paneelzaagmachine

• De vereiste persoonlijke beschermingsmiddelen om aan de slag te gaan met de paneelzaagmachine
• De componenten en de werking van de paneelzaagmachine
• De mogelijke bewerkingen met de paneelzaagmachine
• Het leren selecteren van het juiste zaagblad in functie van het materiaal en de bewerking
• Het correct wisselen van het zaagblad
• Het plaatsen van de geleiders om correct te zagen

Leerinhouden die aan bod komen bij de freesmachine

• De vereiste persoonlijke beschermingsmiddelen om aan de slag te gaan met de freesmachine
• De componenten en de werking van de freesmachine
• De mogelijke bewerkingen met de freesmachine
• Het leren selecteren van de juiste frees in functie van het materiaal en de bewerking
• Het correct wisselen van de frees

Laat gerust eens van je horen als je deze toepassingen uitgeprobeerd hebt!

XR is booming business, in onderwijs zeker sinds het start van dit schooljaar! Helaas zijn er nog steeds veel mensen die niet (helemaal) weten wat het is en welke mogelijkheden er zijn. Gelukkig zijn daar verschillende concullega’s to the rescue!

Daarom alvast enkele data op een rijtje:

DONDERDAG 28 SEPTEMBER

Online – introductie XR in het onderwijs (9u-11u), door het lerend netwerk XR. Je kan deelnemen door simpelweg in te loggen via deze link (de sessie gaat door via Teams), je hoeft niet vooraf in te schrijven.

WOENSDAG 11 OKTOBER

Online – Good Practices met XR voor onderwijs (9u-11u), door het lerend netwerk XR. Je kan deelnemen door simpelweg in te loggen via deze link (de sessie gaat door via Teams), je hoeft niet vooraf in te schrijven.

MAANDAG 23 OKTOBER

Brugge – Gratis studiedag voor West-Vlaamse leerkrachten lager onderwijs, georganiseerd door StemInWestVlaanderen. Zelf ben ik er ook bij! Inschrijven kan hier.

Diezelfde dag is er XR-Inspire in Kortrijk, georganiseerd door het Lerend Netwerk XR.

Doelgroep: leerkrachten secundair onderwijs
Thema: “Nijverheid en Bouw”.
Er worden inspiratiesessies georganiseerd met concrete voorbeelden en casestudy’s om te laten zien hoe XR kan worden ingezet om complexe concepten en praktische vaardigheden te onderwijzen. Hier kan je inschrijven.

WOENSDAG 28 & DONDERDAG 29 FEBRUARI 2024

Dit jaar gaat de SETT-beurs door in de Neckerhal Mechelen, meer informatie volgt maar zowel op woensdag als op donderdag zal je bij mij of het Lerend Netwerk terecht kunnen voor enkele boeiende XR-sessies!

Er is zeker véél meer te doen dan dit maar kijk, het is een begin 😉

Zijn oorspronkelijke plan was om op stage te gaan naar Ecuador, door covid was dat niet langer mogelijk en moest Niels op zoek naar een nieuwe stageplaats. Nadat hij Supportsquare leerde kennen via een andere lesopdracht, sprak het hem aan om daar aan de slag te gaan rond levenslang leren. Hij deed er onderzoek naar training in VR: soft skills en hard skills. Hoe maak je een VR-training, hoe schrijf je een scenario…

Na zijn stageperiode bleef hij als het ware plakken: de combinatie van onderzoek, instructional design en de persoonlijke omgang met bedrijven, scholen enzoverder, leverden hem een zeer boeiende job op! Vandaag is Niels bijna bij alle projecten betrokken als projectleider, iets wat hij met hart en ziel doet.

Niels, vertel je wat meer over de projecten waar je reeds aan meegewerkt hebt én die ook interessant zijn voor de scholen?

Het tweede project was wat intenser: VRiool. Ik wist helemaal niets af van riolering! Gelukkig kunnen we op zo’n momenten rekenen op een team, o.a. Sofie Stoffijn (RTC Oost-Vlaanderen) heeft hier enorm bij geholpen: dankzij goede contacten met de scholen kwamen we tot een duidelijke leidraad waardoor we konden gaan ontwerpen. Zo’n project doe je nooit alleen. Als je vertrekt vanuit de noden van de leerkrachten en scholen, heb je achteraf een doelgroep die volledig achter je project staat.

Ik heb zelf zoveel bijgeleerd tijdens deze eerste twee projecten en intussen breiden we verder uit naar systeembekisting, elektriciteit (kappen en slijpen), … We werken volop aan een groot VR-huis waar alle toepassingen in verwerkt worden met betrekking tot bouwtechnieken. We willen VR ter ondersteuning inzetten om leerlingen van A-Z hun huis te leren bouwen.

Mooie projecten en mooie doelen! Maar het is niet allemaal rozengeur en maneschijn uiteraard… wat zijn volgens jou de grootste uitdagingen voor het onderwijs met betrekking tot XR?

Je moet elkaar in het midden zien te vinden: VR(-ontwikkelaars) en leerkrachten. De leerkrachten zijn niet vervangbaar en hun visie en aanpak is dus zeer belangrijk. Zij moeten aangeven wat de cruciale dingen zijn die geleerd moeten worden in VR… en wij moeten aangeven of dat al dan niet haalbaar is.

Wanneer we starten met een project, wil men vaak ALLES erin maar dat kan niet. Virtual Reality moet gezien worden als één puzzelstuk tijdens het volledige leertraject. Het kan nooit alles bieden maar kan wel een meerwaarde betekenen bij bepaalde onderdelen. Het vinden van die meerwaarde is de grootste opdracht: waar past VR binnen het leertraject?

Omgekeerd klopt het ook: sommige leerkrachten willen er niet mee aan de slag en zijn zeer sceptisch. Eens ze het dan uitgeprobeerd hebben en de meerwaarde zelf ervaren, worden ze enthousiast! Op die manier kweek je VR-ambassadeurs: door te laten beleven, te proeven en te doen.

Eens we de leerkrachten mee hebben, moeten de leerlingen er natuurlijk mee aan de slag…

Klopt! Net zoals voor de leerkrachten, moet je een soort “student-training” opzetten: laat ze proeven en proberen. Zorg ervoor dat het wauw-effect verdwijnt: de eerste keer is alles supercool en nice maar eigenlijk moeten we voorbij dat punt om écht te kunnen leren.

Spreek ook met de leerlingen: wat zien ze, hoe voelen ze zich, wat valt op… en focus op de voorkennis van de leerlingen: soms gaan ze erg snel, soms iets trager. Hen echter eerst leren veilig werken (een speelzone afbakenen bijvoorbeeld) en even laten genieten van de wauw-omgeving kan zeker, daarna begint het echte werk.

We zijn intussen samen al een tijdje aan het werken aan VR Grootkeuken, weer een nieuwe uitdaging want we werken met een totaal andere doelgroep deze keer: leerlingen uit het buitengewoon onderwijs.

Deze keer was ik er niet bij van in het begin, Sofie en jij hebben heel veel voorbereidend werk gedaan. Ik merk wel dat het een heel mooi project is en dat de leerlingen er ook erg positief op reageren! Voor ons blijft het vooral de vraag: hoe gaan we dit op maat van deze doelgroep brengen, bijvoorbeeld hoe intuïtiever alles werkt, hoe beter.

Ik hoop zeker dat deze toepassing vaak gebruikt zal worden, we kregen alvast heel wat positieve opmerkingen tijdens de eerste testings. Zoals ik eerder zei, blijft de taak van de leerkracht zeer belangrijk, een nabespreking van wat ze virtueel zagen, is een absolute must!

Tot slot, XR blijft in volle vaart evolueren, wat zijn jouw voorspellingen voor de (nabije) toekomst?

Veel mensen zien het XR-verhaal vrij negatief in, zo zien we overal het begrip ‘metaverse’ opduiken maar is het niet altijd duidelijk wat men ermee bedoelt. Ready Player One (film): gaan we daarheen? Ik denk het niet… Vooral de technologie wordt steeds beter, de brillen steeds performanter en dat brengt wel mogelijkheden natuurlijk.

Ik vermoed dat AI wel een grotere rol zal gaan spelen bij XR, ondersteuning bieden bijvoorbeeld zou idealiter daardoor voor een stukje kunnen overgenomen worden…

Eén ding is zeker: het XR-actieplan biedt kansen om te experimenteren, hopelijk springt men ook op deze trein. Blijven openstaan voor nieuwe dingen en blijven leren lijkt me cruciaal, zeker in het onderwijs.

Tot slot: de technologie is nu robuust en zeer groot, dat gaat verkleinen! De logge headsets zullen in de toekomst ongetwijfeld vervangen worden door zonnebril-achtige toestellen, wat het gebruiksgemak zeker alleen ten goede zal komen.

Bedankt Niels om jouw verhaal te delen en veel succes alvast met de XR-toekomst!

Ewout leert de noorderburen (en intussen ook de Vlamingen) wat de impact van de Microsoft HoloLens betekent voor techniekonderwijs! Daarnaast volgt hij ook breder wat XR in het algemeen kan betekenen voor onderwijs en alles wat daarmee te maken heeft, hij werkt ook mee aan verschillende boeiende XR-projecten! Tot slot – en daar vinden we elkaar alweer – is hij erg kritisch en realistisch wat leidt tot mooie projecten waar toekomstmuziek in zit!

Het werd een eerder ‘los’ gesprek dat al een heel eind op de planning stond en waaruit interessante stof tot nadenken kwam…

Als eerste werd Virtual Reality erbij gehaald, we bespraken de veeleisendheid ervan. Mensen moeten een headset opzetten en daarmee ‘oefenen’. Als we kritisch kijken naar techniekonderwijs, is de vraag maar: wat beogen we te leren met deze oefeningen? Leer je iemand metselen door virtueel te metselen of leer je iemand dat metselen gewoon bestaat?

• Als het over VR gaat, wordt heel veel focus gelegd op het creëren van content: er is nood aan (onderbouwde, didactisch sterke) content. Maar misschien is dat vechten tegen de bierkaai? Content maken neemt tijd in beslag, intussen veranderen de headsets, verandert de sector…
• Vaak gaat men ten onrechte uit van een kant-en-klaar pakket waar men mee aan de slag gaat. Headsetje op, software aan en gaan met die banaan… dat klopt niet! Met VR heb je een soort Hello-Freshformule in handen, je krijgt (waardevolle) ingrediënten maar daar moet je als leerkracht mee aan de slag. Alles wat je kende is weg: je moet je leerlingen volledig loslaten. De controle is weg, je weet vaak niet (helemaal) waar ze mee bezig zijn en wat ze aan het doen zijn. Dit goed coördineren vraagt om specifieke skills van de leerkracht en vertrouwen in de leerlingen.
• VR vraagt net zoals iedere andere methode een stukje van jouw les. Net als die quiz die je gebruikt, de oefening(en) die leerlingen maken, het blokje theorie dat jij aanbiedt… VR kan een stukje van jouw taart zijn, maar we moeten nadenken wanneer we VR gebruiken als taartbodem of als kers op de taart.

Als HoloLens-aanhanger was het bruggetje snel gemaakt. Volgens Ewout zal MR tegen 2040 een veel groter succes worden dan VR in ons dagelijks leven (lees hier meer). We leiden leerlingen op voor de toekomst waar ze steeds nieuwe uitdagingen zullen tegenkomen. Hoewel de HoloLens bijvoorbeeld (nog) niet high-end is, kan je er heel snel mee aan de slag. Het lijkt onrealistisch dat er voor elke taak VR-content zal gecreëerd (kunnen) worden, de HoloLens biedt snellere opties.

Om de Hololens goed in de les te kunnen inzetten heb je wel content nodig. Met bestaande software zoals Dynamics 365 Guides, EV’N AR (spanningsvrij schakelen van Nissan Leaf) of Trimble Connect voor het bestuderen van 3D bouwmodellen, kan je binnen techniekonderwijs al aardig uit de voeten.

• De headset bij Mixed Reality kan snel ingezet worden als ondersteuner. Het maken van Dynamic Guides (ondersteunende toepassingen met 3D-modellen) is easy peasy, leerlingen kunnen deze ook zelf maken! Vergelijk het met het aanpassen van een PowerPoint, je hebt er geen code voor nodig, enkel wat tijd en energie.

• De keuze tussen hoge kwaliteit of snelle ontwikkeling is snel gemaakt: de ROI om VR-toepassingen te maken is vaak klein… Daarnaast zijn de toepassingen waarbij leerkrachten “zelf kunnen ontwikkelen” heel vaak veeleisend: men gaat er onterecht van uit dat de meeste leerkrachten computationeel denken onder de knie hebben en überhaupt tijd hebben om daarmee bezig te zijn.

We merken dat Mixed Reality volop bezig is aan een opmars, als we kijken naar de Meta Quest Pro, Pico Neo 4 of HTC VIVE Focus 3, dan zien we dat ook daar de focus meer en meer verlegd wordt. Je kan met zo’n headset in de werkelijke wereld hele mooie dingen doen, denk aan het bouwen van kettingreacties. De Mixed Reality kettingreactie wordt gebouwd in de werkelijke wereld. Dus je Mixed twee werelden. Ontzettend gaaf om dit te doen met leerlingen, mits je de Meta Quest Pro of straks de Quest 3 aanschaft.

Rond Apple was er uiteraard ook heel wat te doen, ze kunnen écht het onderwijs veranderen maar voordat we daar zijn… zijn we – volgens mij -vele jaren verder. Misschien zullen Westerse landen relatief snel toegang hebben tot de toestellen, maar wereldwijd…

Moet je als school starten met zo’n duur materiaal?

Vergelijk starten met XR met het rijden met een kinderfietsje. In het begin is het kinderfietsje nagelnieuw maar na een tijdje komen er krasjes op en raakt het beschadigd. Dat is geen reden om niet te leren fietsen, toch?

Wees daar gewoon eerlijk in: iets kan stuk gaan, je moet durven fouten maken, anders komt er gewoon nooit niets van in huis. Natuurlijk dien je wel goede afspraken vast te leggen om zoveel mogelijk schade te vermijden! Maar missen blijft menselijk… en dat mag je niet tegenhouden.

We bezitten enkele toestellen… en nu?

Leerkrachten die ermee aan de slag willen, moeten weten hoe je die toestellen gebruikt. Dat leer je enerzijds door het volgen van bijvoorbeeld een workshop maar anderzijds vooral door zelf uit te proberen en te begrijpen wat nodig is voor succesvol werken in de klas.

• Laat leerkrachten de bril meenemen naar huis. Laat hen ermee spelen. Laat het hen uitleggen aan de partner en de kinderen. Laat hen content ontdekken! Leer fietsen!
• Leg in de klas uit aan de leerlingen wat metaverse precies is, hoe technologie werkt, wat er bestaat, wat een guardian is… Begin in kleine groepjes en ontdek de meerwaarde samen met de leerlingen.
• Probeer het gewoon uit, niet alle content werkt goed en wachten op “de ultieme content” hoeft niet want die zal er nooit zijn.
• Daarna ga je stapsgewijs aan de slag: kies enkele leerlingen die vlot weg zijn hiermee uit en laat hen er eerst mee werken. Daarna breid je verder uit, zorg dat je hierbij voldoende tijd.
• Het kost heel wat tijd en energie in, maar het is het waard en je haalt het er ook uit!

Veel hangt natuurlijk vast aan je klasmanagement: schat in of er ruimte is om met XR te experimenteren. Enkel wanneer er wederzijds vertrouwen is, kan deze technologie slagen.

Op school gaat het over leren

Er zullen altijd scholen zijn die zullen investeren en die zullen experimenteren. Als je wil leren, moet je ruimte voorzien om te kunnen leren. Daarnaast is het ook belangrijk om leren voorop te blijven plaatsen: eventjes ‘spelen’ met XR is fijn als kennismaking maar verlies het uiteindelijke doel niet uit ogen.

Een flightcase vol materiaal biedt geen garantie op leren, het is aan de leerkracht om tot meerwaarde te komen.

Er zijn intussen veel applicaties, er zijn veel tools en nu is er dus ook veel materiaal. Het is echter niet omdat al deze dingen er nu zijn, dat we ze dag in dag uit dienen te gebruiken. Zet het in waar het een meerwaarde kan zijn én wees kritisch als docent! Geef het materiaal door, laat het groeien, geef het tijd om te groeien. Dankzij die tijd voel je als school aan waar het verschil ligt tussen een ‘leuk gadget’ en iets wat je kan toepassen binnen je opleiding.

Wat is volgens jou het echte nut van XR, Ewout?

Ik zie verschillende dingen gebeuren, volgens mij moet het doel steeds zijn om tijd te besparen ipv tijd te verspillen. Leerlingen moeten sneller aan het werk kunnen, moeten beter kunnen leren, sneller kunnen leren… dan zal de leerkracht het ook willen gebruiken.

Bij Virtual Reality blijf ik heel wat minpunten zien, je bent vaak helemaal alleen op de virtuele wereld. Leerlingen en docenten hebben last van zeeziek gevoel en soms is het gewoon lastig voor de docent om deze tool te gebruiken. De leerling is immers afgesloten in haar wereld en vaak in haar eentje. Vooral om die laatste reden  vind ik MR eerder geschikt als tool, je blijft de realiteit ook waarnemen.

Met MR kan je mensen sneller opleiden en kan je kansen op fouten verkleinen door ondersteuning te geven met 3D-modellen. Alles verandert enorm snel, er is te weinig personeel… dan is die begeleiding van de MR-bril best wel handig! Maar zoals bij alles, moeten leerlingen er wel eerst leren mee werken en daar ligt een verantwoordelijkheid bij de leerkrachten en de docenten.

Hoe zie jij de toekomst wanneer het over XR gaat?

Het wordt spannend! Zal Meta volgen of zal het de boot missen? Apple komt op de proppen als potentiële grote speler… en Artificiële Intelligentie loopt ook zeer sterk in de kijker momenteel. Je wil natuurlijk innoveren maar waar ga je op inzetten? Moeilijke opties voor scholen en docenten!

Het blijft ook complex: spreek ik met jou of met een AI-robot? Hoe weten jongeren aan wie ze iets vertellen? Hoe zit het met veiligheid in de virtuele wereld? In de MetaVerse, zijn alle avatars wel een mens? Welke regels spreken we af in deze werelden.. Een uitdagende maar interessante toekomst.

Intussen zijn er ook heel wat mogelijkheden tot zeer kleine schermen, denk maar aan de lenzen die men maakte om mensen superogen te geven. Het kan allemaal… Ik zie hier vooral nuttige toepassingen voor mensen met een beperking, denk bijvoorbeeld aan slechtzienden die dankzij dergelijke lenzen terug een relatief normaal zicht kunnen bekomen!

Nog een slotwoordje?

Belangrijk is dat elke ontwikkeling ook een keerzijde heeft. De mobiele telefoon bijvoorbeeld is zeer nuttig maar brengt ook vervelende dingen met zich mee, we moeten hier waakzaam over zijn. Net daarom ijver ik voor hele kleine stapjes wanneer het over XR gaat.

In het onderwijs zijn we goed in het vragen naar de mooiste en duurste hard en software. Ik noem het de Ferrari maar we weten nog niet eens hoe het is om in een Fiat te rijden. Dus begin met kleine stapjes en ga mee op reis in de wereld van XR.

Ewout Warringa

Laat ons eerst wat oefenen en fouten maken zonder een dodelijk ongeval te veroorzaken of te crashen. We hoeven niet het allernieuwste toestel te bezitten, we kunnen aan de slag en we kunnen leren.

En… we zouden veel meer moeten samenwerken, we spreken dezelfde taal en leerkrachten staan hiervoor open… nu de politiek nog!

Houd de (virtuele) avonturen van Ewout in het oog via zijn LinkedIn-profiel of contacteer hem via ewarringa@vechtdalcollege.nl

(c) Alle foto’s en filmmateriaal zijn eigendom van Ewout Warringa, niets van dit materiaal mag gekopieerd of gebruikt worden zonder zijn toestemming.

Afgelopen vrijdag werden we zeer hartelijk verwelkomd in het nieuwe experience center van Fectar. Al sinds het prille begin van dit XR-bedrijf, volg ik vol enthousiasme hun nieuwigheden op, voornamelijk omdat ze een hele mooie visie hebben die haalbaar en houdbaar is voor onderwijs. Daarnaast hebben ze verschillende knappe realisaties in de bedrijfswereld én vanaf nu dus ook een echt Experience Center waar je terecht kan voor opleiding, training, initiaties… op maat van jezelf én je groep.

In 2018 richtten Eugène Kuipers & Rens Lensvelt het bedrijf op. Het duurde ongeveer een jaar om een platform te creëren die gebruiksvriendelijk was en waar iedereen de mogelijkheid zou hebben om AR-content te maken, te delen en te gebruiken. Begin 2020 werd het platform gelanceerd en in covid-tijden leidde dit tot een ongekend succes dat tot op vandaag blijft groeien.

De grootste sterktes van Fectar

Er zijn vele redenen waarom Fectar een succes is, hieronder vind je terug waarom ik er zo’n grote fan van ben.

1. De app is gratis te gebruiken! Iedereen kan ‘m downloaden in de Play Store, de AppStore, … Alle content die in de toepassing openbaar staat (vergelijkbaar met YouTube), kan gratis bekeken en gebruikt worden. Je betaalt enkel wanneer je zélf content wil creëren.
   
2. De app werkt op alle bekende toestellen: Android, Apple, laptops, Meta Quests, Pico… hierdoor hoef je als school niet te focussen op één specifiek merk, je kan gewoon overal aan de slag met Fectar! Wie geen compatibel toestel heeft, kan de 3D-modus gebruiken. Je krijgt dan geen AR-effect maar ziet wel op het scherm de 3D-figuren, wat ook al heel interessant is.
   
3. Het platform om zelf te creëren is uiterst gebruiksvriendelijk en groeide de afgelopen jaren uit tot een zeer sterke tool. Als je zelf wat wil maken met AR en/of VR, dan kan je in enkele minuten zelfs al iets op poten zetten. Waar je in den beginne nog moest klungelen met graden, dieptes, … kan dit intussen zeer eenvoudig.
   
4. Het platform is betaalbaar, voor de exacte bedragen moet je even contact opnemen met Fectar maar prijs/kwaliteit is het een echte aanrader. Als leerkracht kan je bijvoorbeeld al jouw modellen gebruiken om te werken aan het ruimtelijk inzicht van leerlingen maar je vindt tegelijk heel wat bruikbaar materiaal in de gigantische bibliotheek die ze doorheen de jaren opgebouwd hebben (en waar ook steeds meer aan toegevoegd wordt).

5. Samenwerken is mogelijk! Tijdens de sessie in het Experience Center kan je proeven van het “samen Fectar’en”. Hierbij kunnen leerlingen gebruik maken van een VR-headset, een tablet/iPad/smartphone/… Via verschillende toestellen kunnen leerlingen samenkomen in één virtuele ruimte. Je krijgt tijdens het bezoek heel wat concrete tips over het gebruiken van XR met grote(re) groepen en als je buitenkomt, weet je hoe je dit vlot kan laten verlopen.

Fectar demonstratie

Ik gebruik Fectar zelf voornamelijk op de iPad, de app werkt snel en je kiest zelf waar je jouw item(s) neerzet. Daarnaast werden ook al verschillende hebbedingetjes gemaakt, zoals een doosje waarin je jezelf als hologram kan plaatsen. Hieronder een shorty (Kort YouTubeFilmpje waarin ik jou enkele dingen toon.).

Tot slot nog enkele sfeerbeelden van ons bezoek van 23 juni.

Grote dank aan Eugène en Monique voor de fijne ontvangst, de boeiende informatie en het mogen uitproberen van de verschillende tools! Ik ben ervan overtuigd, the best is yet to come.

Mijn feeds op ‘de socials’ staan flink gevuld met – hoe kan het ook anders – de langverwachte onthulling van de Apple headset. Uiteraard heb ik hem – net als iedereen – gezien, gevolgd en (virtueel) bekeken. Ik noem hem even oneerbiedig de duikbril met crazy features. Zelf ben ik er nog niet aan uit wat ik er nu precies van vind, daarvoor zal een echte test misschien wel nodig zijn. Dat ik het echter niet erg zou vinden om er eentje onder de kerstboom te vinden eind dit jaar, dat staat vast. Zij het meer als Apple-fan en uit gezonde nieuwsgierigheid dan dat ik echt al helemaal weet wat ik ermee zou gaan aanvangen…

Dat ik hem effectief onder mijn kerstboom zal vinden, daar zit slechts een minieme kans in, het ding kost namelijk +/- 3500 euro. Ik weet niet hoe het zit bij jullie maar dat heb ik precies niet zomaar eventjes ‘op overschot’? M.a.w. op dit moment wil ik er verder niet over nadenken, voor scholen is dit simpelweg veel te prijzig. Uiteraard kan dit op termijn een volledig ander verhaal worden.

Een zijsprongetje. Twee weken geleden hadden we een sessie met Mimbus bij Howest, zeer boeiend, oprecht! Mooi materiaal, bruikbare tools. Ik schrijf er deze maand nog een stukje over, omdat ik er niet aan twijfel dat er interesse zal zijn in wat zij te bieden hebben. De clou van dit verhaal is echter dat ik in alle enthousiasme toch weer mocht merken waarom de pruimentijd voor VR nog niet is aangebroken. Nieuwe leerkrachten, toekomstige leerkrachten en huidige leerkrachten kwamen uitproberen en uittesten. Door in gesprek te gaan met hen, merk je al zeer snel dat er nog heel wat werk te doen is voor XR zelfs enige kans maakt om écht geïntegreerd te worden op school. En dan is de vraag ook nog altijd: is het al dat werk uiteindelijk wel waard?

XR blijft, daar ben ik van overtuigd. Hoe het zal blijven, waar het zal blijven en in welke vorm(en), dat blijft volgens mij nog een beetje gissen (al zou ik vooral geld durven inzetten op MR). Als we kijken hoe snel alles geëvolueerd is de afgelopen vijf jaar, ben ik zeer benieuwd waar we over nog eens vijf jaar zullen belanden en hoe het tegen die tijd allemaal ingezet zal worden.

Uiteindelijk is er maar één manier om te weten te komen of het de moeite waard is: door te proberen, te experimenteren en te beleven. En daarvoor is er budget nodig. Hardware. Software. En opvolging. En vooral: je hebt een pak uiterst gedreven mensen nodig die zich hierin willen verdiepen. Dan spreek ik niet over wetenschappers uit de ivoren toren _{(alle respect)} maar wel over mensen uit de praktijk. Die écht kunnen de meerwaarde inschatten en de kans én tijd krijgen om te ondervinden wat haalbaar is en wat niet. Die wéten wat hun leerlingen nodig hebben en waartoe ze in staat zijn.

Er zijn echter nog enkele struikelblokken waar ik afgelopen weken mee te maken kreeg bij “XR-starters” waarvan ik vermoed dat ze ook de komende maanden voor wat ellende zouden kunnen zorgen.

De start…

Mensen die voor het eerst met een headset of iPad werken, raken vaak (snel) gefrustreerd. Het is ‘moeilijk’, denk even terug aan jouw allereerste computer of laptop? Jouw allereerste smartphone? Jouw allereerste presentatie? Tenzij je superkrachten hebt, is de eerste keer altijd wat onwennig… Als je bij die eerste keer ook nog eens afgesloten wordt van de wereld, dan wordt het misschien wel zeer spannend.

Wanneer in september de RTC-boxen verdeeld worden, gun je jouw leerkrachten dus best de tijd om zelfstandig uit te proberen. Om te wennen. Om te experimenteren. Om te falen. Durf als leerkracht het ook gewoon uit te proberen en geef niet (te snel) op, zo leer je en enkel dan zal een waardevolle stap richting de leerlingen kunnen gezet worden.

Het is – helaas – niet zo eenvoudig als: “We zetten een headset op, we openen die software en doe maar.”. Het blijft terug een tool met een doel. De leerkracht blijft onmisbaar en de komende tijd komen we hopelijk veel meer te weten over hoe alles geëmbed kan geraken IN de klas. Want, laat ons eerlijk zijn, tot nu toe hebben we allemaal nog steeds te weinig inzicht op dat vlak. XR in het curriculum, dat is iets waar de komende tijd flink aan gewerkt zal worden.

De praktische zaken

Stabiele, stevige Wifi is verdomd belangrijk. Niet zozeer voor de applicaties zelf maar vooral om als leerkracht te kunnen meevolgen: wat is jouw leerling aan het doen? Een afzonderlijk netwerk is ideaal maar zonder stabiel netwerk wordt het VR-fataal…

Laadpunten, stopcontacten en (herlaadbare) batterijen bleken ook al meermaals van onschatbare waarde. Powerbanks kan ik trouwens eveneens aanraden, zo geraak je weer wat verder…

Logincodes, toestemmingen, …

Ik begrijp het, scholen (en iedereen eigenlijk) moeten hun materiaal beschermen. Ze moeten vermijden dat er schadelijke zaken de school binnenkomen en ze moeten ervoor zorgen dat gevoelige informatie niet naar buiten gaat. Wanneer we echter voor iedere virtuele scheet die gelaten wordt toestemming moeten vragen aan de IT-dienst, demotiveren we een pak mensen.

Apple ID’s, mailadressen, Meta-accounts… het is een kluwen aan informatie waar leerkrachten uit wijs dienen te geraken. Een efficiënte organisatie en het mogelijk maken van het snel en eenvoudig installeren van toepassingen lijken me een must om de transitie naar meer XR mogelijk te maken. En dat we daardoor de IT-dienst net iets minder dienen te contacteren lijkt me ook een bonuspunt. Sinds de digisprong hebben die mensen wel meer aan hun hoofd dan het installeren van enkele appekes.

Er zijn nog wel meer van die tips & trics die het virtuele leven eenvoudiger kunnen maken, denk ik. Misschien moet ik eens een nieuwe how-to-editie uitwerken? In ieder geval, ik ben heel blij dat er de komende maanden (en jaren!) nog meer ruimte zal zijn om te experimenteren. Ik hoop vooral dat die ruimte gebruikt zal worden in het kader van kwaliteit en niet zozeer voor het impressionante kwantitatieve. We kunnen allen honderd of zelfs duizend personen (recordpoging?) “in VR zetten”. De hamvraag die nog steeds blijft hangen is: hoe zorgen we ervoor dat we XR kunnen inzetten om ons lesgeven kwalitatief te versterken?

Ik hoop dus dat achter al die (nieuwe) gebruikers vooral mensen zitten die verder gaan nadenken, gaan delen, en die impact gaan maken. Voor hun leerlingen die het zo hard verdienen.

Een app waar ik onlangs puur toevallig op belandde, was die van het Virtueel museum van Vlaanderen. Men maakte een virtueel museum met Augmented Reality waarin je meer te weten komt over erfgoed, geschiedenis en cultuur.

Ik was aangenaam verrast eens een rasechte Vlaamse app tegen het digitale lijf te lopen en besloot uiteraard om hem uit te proberen! De toepassing ontgoochelde niet, het geheel startte erg vlot op en is zeer toegankelijk! De nieuwsgierige blikken van de kinderen (/tieners) hier in huis overtuigden me nog meer dat deze app wel eens een meerwaarde zou kunnen bieden aan leerkrachten.

Op dit moment (?) werden er drie AR-ervaringen uitgewerkt:

• De Strandvisser waarbij je een uitleg krijgt over garnaalvissen: als mens, per boot en te paard.
• Red Star Line Museum: spieken in de reiskoffers van passagiers met een quiz over deze inhoud.
• Andreas Vesalius: de menselijke anatomie en de invloed op de cultuurwereld. Je neemt een kijkje in het boek “De Humani Corporis Fabrica” en je stapt het anatomisch theater binnen.

De app is er zowel voor Android (klik hier) als voor iOs (klik hier).

It’s been oh so quiet over here… Laat ons zeggen dat de ‘carrièreswitch‘ gecombineerd met het project van de grootkeuken ervoor zorgden dat mijn tijd zeer welbesteed werd aan andere dingen dan deze blog. De afgelopen weken werd echter weer meer en meer met XR gewerkt, werd volop gedeeld en verteld waardoor het meer dan tijd werd om dit hier terug op te pakken.

XR-actieplan kick-off

In 2020 droomden Carl (Boel) en ik al eventjes weg bij het idee van een XR-academy, een zot expertisecentrum om leerkrachten te trainen en zelf continu op ontdekking te gaan. Het leidde zelfs tot Lottospelen met helaas maximaal 10 euro winst…
In 2021 pakten we het dan maar anders aan: als Lotto het niet zou doen, dan de overheid wel! We hebben lange tijd gebrainstormd en gesproken over een XR-actieplan dat er uiteindelijk op vraag van het kabinet ook effectief kwam. We schreven ettelijke weekenden, avonden en naar het einde toe zelfs ’s nachts om het plan op papier te krijgen. Groot was de vreugde toen het plan niet alleen opgepikt werd maar dat er ook nog eens 5,5 miljoen euro vrijgemaakt werd om dit alles te realiseren!

Afgelopen week was het zover: het geheel ging écht van start. De RTC’s zorgden voor de nodige toeters en bellen om het XR-actieplan vollédig naar buiten te brengen. Vanaf september zouden scholen de kans moeten krijgen om meer met XR aan de slag te gaan zonder zelf hiervoor grote kosten te moeten maken. Hardware, software en een teach-the-teacher programma worden allemaal voorzien. Ik ben alvast zeer benieuwd naar de resultaten van de komende jaren.

Je vindt alle nuttige informatie met betrekking tot het plan hier:
Algemene site Vlaamse overheid: klik hier.
Meer over de RTC’s: klik hier.

InnoVET-projecten XR

In het XR-actieplan stond eveneens de oproep om meer digitaal innovatief lesmateriaal over XR te ontwikkelen dat vrij gedeeld zou worden met alle Vlaamse leerkrachten die dit graag willen inzetten in hun lessen. Je vindt de projecten hier.

En Kim, waar zijde gij naartoe?

Het was zeer fijn om afgelopen woensdag in Gent heel wat XR-like-minded terug te zien. Een vraag die vaak gesteld werd was: “Waar sta jij nog in dit verhaal?”. Sommigen dachten dat ik onderzoek deed, anderen dachten terug aan het Lerend Netwerk, … Zeer concreet heb ik op dit moment drie XR-doelen/activiteiten:

• Voedselveiligheid en hygiëne in de grootkeuken: dit VR-project voor buitengewoon onderwijs ligt me ongelofelijk nauw aan het hart. Tijdens COSMO kwam ik terug in contact met het BuSO. Die gasten hebben een hart van goud en verdienen – net als alle leerlingen – het beste van het beste. Niettemin vallen ze geregeld uit de boot: niet aangepast op fysieke beperkingen, niet aangepast voor cognitieve stoornissen… Toen RTC Oost-Vlaanderen contact opnam met de boodschap dat ze een nieuw project gingen opstarten, heb ik geen seconde getwijfeld.
  
  Intussen kan ik met enige trots zeggen dat het scenario volledig geschreven werd en dat morgen (!) de allereerste versie van het eerste deel van de toepassing er zal zijn om uit te testen. Met heel veel dank aan SupportSquare en alle andere partners! Ik hoop oprecht dat dit een mooie tool wordt voor de leerlingen uit de grootkeuken. Binnenkort een uitgebreide update!
  

• Howest-lerarenopleiding
  Sinds oktober mag ik lesgeven aan de zij-instromers van de lerarenopleiding. Ik begeleid stagiairs en geef ook enkele vakken waaronder Digitaal Educatief Design. Laat dat nu net het ideale vak zijn om studenten alvast te laten proeven van XR! Daarnaast probeer ik met mondjesmaat de collega’s tools te leren kennen die iets kunnen betekenen voor de opleiding. Ik ben ervan overtuigd dat technologie het beste zijn weg vindt naar de klaslokalen wanneer er al van in de lerarenopleiding wordt op ingezet, iets wat ik ook volgend jaar zeker van plan ben!
  

• Workshops, begeleiding & demo’s
  Hoewel het op een lager pitje gestaan heeft door allerhande andere (werk)verplichtingen, ben ik nog steeds bereikbaar voor nascholingsmomenten.
  
  Op maandag 22 mei geef ik een keynote op het OMG-festival over lesgeven met een fun-factor aan volwassenen (zowel laag- als hoogopgeleid).
  
  Op donderdag 25 mei verwelkom ik MIMBUS in Howest voor een demo-namiddag en -avond waarbij de collega’s, studenten en enkele die-hardfans zullen ondergedompeld worden in hun virtuele omgevingen.
  
  Er zitten nog enkele andere dingen in de pijplijn maar die blijven voorlopig behind the scenes 😉

Zoals je hoort, het XR-verhaal zal ik niet (helemaal) kunnen loslaten maar het is zeer verfrissend om terug te doen wat ik zo graag doe: lesgeven. Hier krijg ik een beetje ‘best of both worlds‘, er wordt immers zeer veel boeiend onderzoek gedaan aan Howest, er is ruimte om te experimenteren en voorstellen te doen en je mag een steentje bijdragen aan het opleiden van toekomstige leerkrachten… Dit is exact waar ik hoor te zijn op dit moment, wat ooit nog komt, dat zien we dan wel weer.